Vegna umræðu um skemmtiferðaskip og mengun frá þeim vill Umhverfisstofnun benda á nokkur atriði varðandi olíunotkun skipa hér við land.

Komur skemmtiferðaskipa hingað til lands hafa verið gagnrýndar mjög í fréttum að undanförnu í kjölfar einnar mælingar á loftmengun frá skipi sem hér lá í höfn. Án þess að gera lítið úr niðurstöðum þeirrar mælingar, er þó ekki hægt að draga af henni þá ályktun að svartolíu sé brennt í þessum skipum við bryggjur landsins. Umræðan hefur að hluta til spunnist um reykinn frá skipunum, en það að sjá svartan reyk frá þeim gefur ekki endilega tilefni til fullyrðinga um hvaða eldsneyti sé verið að brenna.

Í viðtölum í fjölmiðlum hefur verið gefið í skyn að skemmtiferðaskip hafi heimild í lögum til að brenna svartolíu í kringum landið. Sú er ekki raunin. Hið rétta er að þau mega brenna annað hvort  dísilolíu eða gasolíu og þar sem sú síðarnefnda er mun dýrari má gera ráð fyrir að úti á sjó sé fyrst og fremst verið að brenna dísilolíu. Þegar skemmtiferðaskipin liggja við bryggju gildir hins vegar að þar má einungis brenna gasolíu og nær það raunar til allra skipa. Reyndar mæla reglur svo fyrir að skipum beri að nýta sér rafmagn við þær aðstæður, sé hægt er að koma því við. Umhverfisstofnun fær reglulega upplýsingar frá höfnum landsins um eldsneyti skipa sem hér koma til hafnar og ekkert í þeim gögnum bendir til að skipin séu að brenna svartolíu við bryggju, enda er það ólöglegt eins og fyrr segir.

Reglur um olíunotkun eru rýmri þegar kemur að fiski- og flutningaskipum, en þau mega brenna svartolíu að vild í kringum landið, séu þau utan hafna og dæmi eru um ný skip í íslenska fiskiskipaflotanum sem útbúin eru til að brenna svartolíu. Þó svo að skemmtiferðaskip mengi talsvert meira en flest önnur skip, vegna stærðar sinnar, má ætla að loftmengun frá skemmtiferðaskipum sem hingað koma sé mun minni en sem nemur heildarmengun frá öðrum skipum sem hér hafa viðkomu og því ef til vill vert að beina frekar sjónum að því.

Eins og fram kom í fyrri fréttatilkynningu um þetta málefni hyggst Umhverfisstofnun hefja eftirlit með eldsneytisnotkun skipa á næstunni, með sérstaka áherslu á brennisteinsinnihald. Undirbúningur þeirrar vinnu hófst áður en fréttaflutningurinn undanfarið kom til og er stefnt að því að eftirlitið hefjist núna fyrir áramót. Óvíst er hvort einhver skemmtiferðaskip muni liggja við íslenska bryggju þegar sýnin verða tekin og mun þá athugun Umhverfisstofnunar beinast að öðrum skipum. Næsta sumar er svo stefnt á að gera sérstaka rannsókn til að staðreyna hvers konar olíu skemmtiferðaskip sem hingað koma eru að brenna.